Przygotowanie kart charakterystyk - Część 3
Pierwsze 8 sekcji karty charakterystyki (SDS) – szczegółowo
MSDS-Europe – Baza wiedzy o kartach charakterystyki – Przygotowanie kart charakterystyk (SDS) – Część 3: Pierwsze 8 sekcji SDS
W poprzednich częściach omówiliśmy, dlaczego karta charakterystyki jest potrzebna oraz jak podejść do jej opracowania.
Teraz przechodzimy do samego dokumentu: jakie informacje zawiera karta charakterystyki? Jak wspomniano wcześniej, SDS ma standardową strukturę obejmującą 16 głównych sekcji. Taki podział zapewnia jednolitość i kompletność danych.
W tej części przyjrzymy się sekcjom 1–8, które obejmują najważniejsze informacje – od identyfikacji produktu po środki ochrony w miejscu pracy.
Sekcja 1: Identyfikacja substancji/mieszaniny oraz identyfikacja przedsiębiorstwa
W tej sekcji znajdują się podstawowe informacje identyfikujące produkt. Należy podać dokładną nazwę substancji lub mieszaniny oraz wszelkie dostępne numery identyfikacyjne (np. numer CAS, numer WE). W przypadku mieszanin należy dodać kod UFI, jeśli jest dostępny.
Ponadto należy wskazać nazwę, adres oraz dane kontaktowe producenta lub dostawcy, a także telefon alarmowy (np. numer toksykologiczny lub krajowy numer alarmowy).
Można tu również określić zalecane lub przeciwwskazane zastosowania produktu.
Dzięki tej sekcji użytkownik od razu wie, z jakim produktem ma do czynienia i z kim się skontaktować w razie nagłej potrzeby.
Sekcja 2: Identyfikacja zagrożeń
Ta sekcja zawiera klasyfikację zagrożeń substancji lub mieszaniny zgodnie z rozporządzeniem CLP. Jeśli produkt spełnia kryteria klasyfikacji (np. substancja łatwopalna, toksyczna, drażniąca), należy podać odpowiednie kategorie zagrożeń i piktogramy zagrożeń, zwroty H oraz zwroty P.
W tej sekcji należy również zamieścić inne zagrożenia, które nie są sklasyfikowane, ale mogą mieć znaczenie dla użytkownika (np. możliwość wytworzenia wybuchowej atmosfery pyłowej, właściwości zaburzające funkcjonowanie układu hormonalnego).
Ta część SDS pozwala użytkownikom szybko zorientować się, czy produkt stanowi zagrożenie i jakiego rodzaju jest to zagrożenie.
Sekcja 3: Skład/informacja o składnikach
W tej sekcji należy podać skład chemiczny produktu. Dla substancji należy wskazać nazwę chemiczną oraz numer identyfikacyjny (np. CAS, WE), a także klasyfikację zagrożeń.
Dla mieszanin należy wymienić wszystkie składniki niebezpieczne wraz z ich stężeniem (lub przedziałem stężeń) oraz klasyfikacją zgodną z CLP. Jeśli są dostępne, należy dodać numery identyfikacyjne (CAS/WE) oraz ewentualne współczynniki M i limity stężeń granicznych.
Jeśli składnik nie jest ujawniony ze względu na tajemnicę handlową, należy to zaznaczyć i zapewnić wymagane informacje o zagrożeniach.
Użytkownik uzyskuje tu informacje o tym, co dokładnie znajduje się w produkcie i które składniki mogą być odpowiedzialne za zagrożenia.
Sekcja 4: Środki pierwszej pomocy
Ta sekcja zawiera instrukcje, jak udzielić pierwszej pomocy osobie narażonej na działanie substancji lub mieszaniny. Informacje te powinny być jasne, zwięzłe i praktyczne.
Należy osobno opisać zalecane działania w przypadku wdychania, kontaktu ze skórą, kontaktu z oczami i połknięcia. Jeśli wymagane jest natychmiastowe działanie medyczne lub specjalne leczenie, należy to wyraźnie zaznaczyć.
Warto również wskazać objawy narażenia – zarówno ostre, jak i opóźnione – jeśli są znane.
Ta część SDS umożliwia użytkownikowi lub personelowi medycznemu szybkie i właściwe zareagowanie w przypadku nagłego narażenia.
Sekcja 5: Postępowanie w przypadku pożaru
Ta sekcja zawiera informacje dotyczące gaszenia pożaru z udziałem danej substancji lub mieszaniny.
Należy określić odpowiednie środki gaśnicze (np. woda, piana, proszek, CO2) oraz te, których należy unikać (np. silny strumień wody w przypadku rozpuszczalników palnych).
Należy także podać szczególne zagrożenia wynikające z produktu chemicznego – np. możliwość powstania toksycznych gazów w wyniku spalania (np. tlenki węgla, gazy chlorowcopochodne).
Wreszcie, należy określić zalecenia dla straży pożarnej dotyczące środków ochrony osobistej oraz specjalnych procedur (np. chłodzenie pojemników wodą, stosowanie aparatów oddechowych).
Sekcja 6: Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska
Ta sekcja zawiera zalecenia dotyczące postępowania w przypadku rozlania, wycieku lub innego przypadkowego uwolnienia substancji lub mieszaniny.
Należy określić środki ostrożności dla osób niezaangażowanych oraz personelu interweniującego – np. ewakuacja, unikanie wdychania oparów, stosowanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej.
Należy także opisać środki ostrożności w zakresie ochrony środowiska – np. zapobieganie przedostaniu się do kanalizacji lub wód powierzchniowych.
Wreszcie, należy podać metody oczyszczania i neutralizacji, np. użycie materiałów wiążących, zbieranie mechaniczne, wentylacja pomieszczenia itp.
Informacje zawarte w tej sekcji pomagają zapobiec rozszerzeniu się zagrożenia i zminimalizować skutki incydentu.
Sekcja 7: Postępowanie z substancją/mieszaniną i jej magazynowanie
W tej sekcji należy określić zasady bezpiecznego obchodzenia się z produktem oraz jego przechowywania.
W części dotyczącej postępowania należy wskazać m.in.: unikanie kontaktu ze skórą, stosowanie lokalnej wentylacji wywiewnej, zabezpieczenie przed źródłami zapłonu, unikanie aerozolu itp.
W części dotyczącej przechowywania należy podać: warunki magazynowania (temperatura, wilgotność, wentylacja), materiały niekompatybilne, sposób zabezpieczenia pojemników oraz wszelkie inne istotne informacje (np. pojemniki z oznaczeniami, przechowywanie z dala od żywności).
Celem tej sekcji jest pomoc użytkownikowi w zapobieganiu narażeniu i niepożądanym reakcjom.
Sekcja 8: Kontrola narażenia / środki ochrony indywidualnej
Ta sekcja zawiera szczegółowe informacje na temat kontroli narażenia w miejscu pracy, w tym wymaganych środków ochrony osobistej.
Należy wskazać wartości graniczne narażenia zawodowego dla składników (jeśli są dostępne) – np. NDS, DNEL, PNEC – oraz zalecenia dotyczące monitorowania stężeń w powietrzu.
Opis środków ochrony indywidualnej powinien obejmować:
- ochronę dróg oddechowych (np. maski, filtry),
- ochronę rąk (np. rękawice odporne chemicznie),
- ochronę oczu i twarzy (np. okulary, przyłbice),
- ochronę skóry (odzież ochronna, fartuchy).
Należy również opisać ogólne środki inżynieryjne, takie jak wentylacja miejscowa, separacja stref narażenia czy hermetyzacja procesów.
Celem tej sekcji jest zapewnienie, że użytkownicy są odpowiednio chronieni przed narażeniem zawodowym i że można zachować zgodność z przepisami BHP.
Dalsze części:
- Część 1: Wprowadzenie i tło regulacyjne
- Część 2: Obowiązki i proces opracowania SDS
- Część 4: Pozostałe sekcje SDS (9–16)
- Część 5: Przypadki szczególne i dobre praktyki
Najnowsze artykuły
- Jaki jest cel karty charakterystyki?
- Czy wszystkie produkty chemiczne wymagają SDS?
- Kto może opracować kartę charakterystyki?
Polecane artykuły
- Kiedy karta charakterystyki musi zostać dostarczona
- Przydatne informacje o zgłoszeniach PCN
- Informacje dla użytkowników dalszych o kartach charakterystyki
Materiały fachowe
Baza wiedzy o kartach charakterystyki
Pomaga w interpretacji treści SDS oraz powiązanych regulacji prawnych.
Kompas bezpieczeństwa chemicznego
Zbiór praktycznych materiałów dotyczących przepisów i obowiązków w zakresie bezpieczeństwa chemicznego.